Avatar

Als je op 14, 15 of 16 december je televisietoestel afstemde op een of andere filmrubriek, heb je wel iets gehoord over Avatar. Deze film is het nieuwste geesteskind van James Cameron, die je misschien kent als de directeur van de blockbusters Titanic en de Terminator-reeks, een man met ervaring genoeg dus.

Deze ervaring wordt doorgetrokken in  Avatar. Het resultaat ervan is dat ik bijna 3 uur lang aan het beeldscherm gekluisterd zat. De film heeft alles: een sprenkeltje humor, romantiek, drama, maar over het algemeen actie, actie en nog eens actie. Op het einde is het één chaos van kogels en explosies. Het verhaal speelt zich af in een nabije toekomst, een toekomst waar wij eindelijk naar andere sterrenstelsels kunnen reizen. En een van die sterrenstelsels, Alpha Centauri, bevat een planeet waarvan de maan bewoonbaar is. De naam: Pandora. Op deze planeet wonen veel verschillende organismen.

Pandora ziet er uit zoals onze aarde er uitzag enkele miljoenen jaren geleden. Een gigantisch regenwoud bedekt het oppervlak, met natuurlijk de occasionele zee her en der. Later blijkt ook dat alle planten in contact staan met elkaar, zoals het groot netwerk van neuronen in onze hersenen, maar dan nog veel groter. Er is nog een klein verschil: de lucht daar is giftig voor mensen, maar niet voor de inboorlingen, de Na’vi.

De Na’vi, vertaald als “de Mensen”, zijn 3 tot 4 meter lange, blauwe mensachtigen, met een staart en een rare paardenstaart waar zenuwen uit komen. Met deze zenuwen kunnen ze in contact komen met elk ander organisme dat op de planeet leeft. Ze wonen in verschillende stammen van zo’n 100 tot 150 leden, en elke groep woont in één gebouw, met veel slaapplaatsen. De stam Na’vi die we te zien krijgen in de film, woont in een kolossale boom. De Na’vi hebben bovendien de mogelijkheid om via de eerder genoemde paardenstaart een connectie te leggen met hun rijdieren. Zo zijn er de Ikran, grote Pterodactyl-achtige vogels met vier vleugels ter grootte van een vliegtuigje. Deze beesten binden zich aan hun berijder voor het leven en ze worden dan ook vaak gebruikt om te jagen, of in dit geval te vechten tegen de vliegtuigen van de aanvallende mensen.

De reden dat de mens op Pandora aanwezig is, is een zeldzaam mineral genaamd unobtanium, een zogenaamde supergeleider. Lang verhaal kort. Het is de oplossing voor het energieprobleem op aarde en het verkoopt voor 200 miljoen dollar per kilo. En de Woonboom, de boom waarin de stam leeft, staat op de grootste kern van unobtanium. En daarvoor willen de menselijke kolonisten dat de Na’vi stam verhuist. Helaas voor de mensen willen ze geen andere boom. Maar de manager van de mijn, Parker Selfridge, heeft geen medelijden met hen, want “er staan genoeg andere bomen.” Dus besluiten hij en kolonel Quaritch, de “bad-guy”, om de Na’vi dan maar gewelddadig uit de weg te ruimen. Hiervoor gebruikt hij allerlei hypermoderne wapens, zoals grote robotachtige pakken die bediend worden door de bewegingen die een piloot maakt. Deze pakken zijn groot, lawaaierig, en bovenal sterk. Als luchtmacht beschikken ze over een squadron “Scorpions” helikopter met twee rotors aan de zijkanten van het schip. Deze luchtschepen worden gebruikt om Pandora te verkennen en om te reizen. Als groter geschut hebben ze de Dragon, een tank onder de vliegtuigen. Een gigantische gepantserde homp die vliegt en schiet op alles wat beweegt.

Gelukkig hebben de mensen ook een diplomatiek wapen: de Avatars. Avatars zijn wezens die geschapen zijn uit Na’vi DNA en menselijk DNA. Het idee is dan om via een ingewikkeld netwerk die Avatars op afstand te besturen alsof het je eigen lichaam is. Zelf lig je in een kist, maar je bewegingen worden door de Avatar uitgevoerd. Simpel. Het plan was om als Avatars het vertrouwen van de Na’vi te winnen, zodat ze vredevol kunnen onderhandelen over het verhuizen van de stam. Helaas gaat dit niet zoals gepland, aangezien Jake Sully, een ex-marinier in een rolstoel, gevangengenomen wordt door Neytiri, de prinses van de stam. De leiders (Neytiri’s ouders) eisen dan van haar dat ze Jake opleidt om een Na’vi te worden. Hierdoor wordt Jake verliefd en brengt hij de hele operatie in gevaar. Als kolonel Quaritch dan toch besluit om met geweld de bron in handen te krijgen, moet Jake kiezen aan welke kant hij staat.

De hele film is ongelofelijk om te zien, vooral als je jezelf realiseert dat alles wat je ziet door een computer gegenereerd is. Hiervoor hebben ze de zogenaamde Motion Controle techniek gebruikt. Deze techniek betekent in het kort dat de bewegingen die de acteurs maken, incluis de gezichtsbewegingen, direct omgezet worden in digitale beelden, direct in de personages. Deze techniek is pas sinds kort geperfectioneerd. Het eerste goede voorbeeld hiervan is Gollum in Lord of the Rings. Het was dan ook door deze rol dat James Cameron besloot dat de technologie ver genoeg was gevorderd om zijn idee (dat hij al 15 jaar lang in de ijskast had liggen) uit te voeren. Daarna heeft hij alle acteurs opgetrommeld. Bijna de gehele film is op greenscreen opgenomen in een grote loods. Maar er doken ook andere problemen op: de meeste acteurs hadden nog nooit op een paard gezeten, dus moesten ze rijles krijgen. Veel acteurs wisten niet hoe ze moesten vechten, dus draaiden ze een paar dagen mee met een mariniersteam. En bovendien is het verdomd moeilijk om te doen alsof je op een tak loopt in een lege vlakke ruimte. Daarvoor had Cameron een speciaal verrassinkje achter de rug. Hij ging met de hele crew een aantal weken naar Hawaï, waar ze in de jungle verbleven om een goed gevoel te krijgen bij de bewegingen die ze binnenkort moesten uitvoeren.

Een extra kenmerk is dat de hele film in 3D gefilmd is. Het is mogelijk om hem gewoon in 2D te bekijken, maar voor iedereen die het maximale uit zijn bioscoopbezoek wil halen, wordt de 3D-versie toch echt aangeraden. Het geeft net dat extra beetje waardoor het echt wordt. Sommige delen van een frame springen wat meer uit het scherm, waardoor het echt lijkt alsof je erbij bent.

Over het algemeen is het verhaal redelijk cliché: een slechterik infiltreert in het goede kamp, ziet dat zijn vroegere stam eigenlijk de slechte is en besluit om naar de kant van de goede over te schakelen. Maar de manier waarop Cameron het vertelt, is volledig nieuw. Zo is het niet een individu dat veranderd van kamp, maar een hele bende mensen waaronder de protagonisten. Bovendien probeert onze held tot het laatste moment de orders van de slechteriken uit te voeren, totdat de bubbel barst. En daarna wordt het knokken tot het bittere eind.

Dus als je Avatar nog niet gezien hebt, waar wacht je nog op?